Wardse kist

Wardse kist

In onze oranjerie staat sinds 1984 een bijzonder meubelstuk. Nadat een vrijwilliger aan mij had gevraagd of dat oude gammele ding nu eens weggehaald kon worden, realiseerde ik mij dat de belangrijke historie van dit meubelstuk blijkbaar niet meteen voor iedereen is af te lezen.  

Het gaat namelijk om een kleine plantenkas met een gesloten ecosysteem, in 1829 ontwikkeld door de Engelse arts Nathaniel Bagshaw Ward. Het is van onschatbare betekenis geweest voor de plantenverzamelaars in de 19de eeuw. Het kastje van Ward, beter bekend als de Wardse kist (Wardian case) of varenkas (fern case), kan tot de grote uitvindingen uit de geschiedenis van de tuinontwikkeling worden gerekend. Ons unieke exemplaar uit ± 1905 is een donatie van de jonkvrouwen S.F. en A.C. Teding van Berkhout. Het heeft tachtig jaar op de veranda van het dubbele bovenhuis aan de Vossiusstraat 22 II in Amsterdam gestaan. In een luchtdicht afgesloten ruimte met voldoende vocht, licht en warmte en een geringe luchtcirculatie gedijen planten prima en blijven ze in leven zonder dat ze  regelmatig water krijgen! Het andere Nederlands voorbeeld van zo’n Wardse kist staat op Paleis het Loo. De plaatsing van het plantenkasje in de huidige oranjerie geeft aan de oranjerie een 19de – eeuwse sfeer, een sfeer die we graag willen hebben, ondanks dat de oranjerie in 2010 opnieuw is gebouwd. Samen met de antieke vloertegels, de oude binnenluiken, de neo gotisch aandoende open haard, de vergulde wandappliques en dito spiegel maken de oranjerie tot een sfeervolle en onalledaagse beleving waar het goed toeven is tijdens een vergadering of bijeenkomst in feestelijke sfeer. 

Tomatenweelde in historische kas

Tomatenweelde in historische kas

Al snel na de start met vrijwilligers in 2006 rees het plan om in de zomer iets met de lege tablettenkas te doen. Het plan werd opgevat om diverse soorten tomaten te telen.

Ik weet nog goed dat een van de vrijwilligers naar de kasteeltuin van Villandry in Frankrijk was geweest. Daar hadden ze wel 600 soorten tentoongesteld! De schrik sloeg mij om het hart. Maar uiteindelijk hebben we nu bijna zestig soorten in de tablettenkas uit 1845 staan. De individuele plantjes worden thuis bij enkele vrijwilligers gezaaid van eigen zaad en van zaad dat we her en der aankopen bij gespecialiseerde adresjes. Daar is Internet dan weer goed voor. Eind april neemt iedereen trots plantjes mee die allemaal gecodeerd zijn zodat we weten welke soort het is. Er komt dan per soort een naambordje aan het geleidende touw te hangen met informatie wat het gaat worden en wat de kenmerken zijn van de desbetreffende tomaat. U raad het al; het is allemaal veel werk. Eén vrijwilliger is er iedere dinsdagavond mee bezig. Iedere tomaat is anders wat betreft structuur, smaak en kleur. De wonderen der natuur zullen we maar zeggen. Ik vind het zelf erg leuk omdat het collectioneren traditie is op buitenplaatsen. Of het nu serviezen, pluimvee of bijzondere planten zijn, een buitenplaats heeft er aandacht en de ruimte voor. Als dan in augustus en september de tomatenplanten tot volle wasdom zijn gekomen geeft het een rijke aanblik. Een prachtige kas die gebruikt wordt!  

Verveine, gezondheid uit de kruidentuin

Sinds een paar jaar worden de kruidenbedden op een andere wijze beheerd. Er staan veel bekende soorten kruiden in die overal voor toepasbaar zijn. Zo kan je van kruiden zoals Rozemarijn, Tijm, Munt en Citroenmelisse thee maken. Een ervan heeft onze speciale aandacht en dat is Verveine, op zijn Frans. Of ijzerhard of citroenverbena in onze taal. De Latijnse naam is Verbena Officinalis.

Verveine of citroenverbena

Dat laatste woord geeft al aan dat het iets met de geneeskunde te maken heeft, een medicinale plant. Tijdens de afsluitende pauze met de vrijwilligers op de dinsdagavond zijn er altijd een paar vrijwilligers die blaadjes Verveine oogsten en daar thee van zetten. De thee heeft een frisse citrussmaak en is onder andere goed voor de spijsvertering en is supergezond. Daar houden wij van! Maar het heeft ook nog vele andere positieve eigenschappen.

We zijn er eens in gedoken en hebben de oogst uit de moestuin gedroogd en in een duurzaam papieren vensterzakje gedaan. Een leuk cadeautje en een herinnering aan uw bezoek aan Hindersteyn!  

Apollo en Asclepius

Twee aantrekkelijke jongemannen op de buitenplaats

Een recente tuinaanwinst zijn twee Griekse goden, Apollo en zijn zoon Asclepius. De eerste is de god van de muziek, vandaar de harp en de tweede is de god van de geneeskunde, vandaar de slang gestrengeld om een staf. Deze manshoge beelden op sokkel meten bijna drie meter. Dus een prima kasteel formaat. Deze kwamen we bij toeval tegen bij een fonteinfirma. Ze stonden een beetje verloren naast de ingang. Meer voor de sier en promotie van het bedrijf. Maar ze bleken bij navraag te koop. Ze waren al wat van algen voorzien en hebben mos op de kruin. Ze hebben een vriendelijke uitstraling en ze zijn van beton gegoten. Zo kregen we na enkele weken twee enorme beelden van 600 kilo per stuk geleverd. Ze staan nu aan weerszijden van de paardenkastanje single uit 1881. En één is ook zichtbaar vanaf de Vleugelnootlaan. Door de patine zien ze er al geleefd uit. Geen idee van welk bouwjaar ze zijn. In Washington stond Apollo aangeboden, zelfde mal maar andere patine, en hier vermoedde men dat het een beeld uit jaren vijftig van de 20ste eeuw zou zijn. In ieder geval mooi dat het beton is want dan hoeven we ze niet af te dekken tegen vorst. Bezoekers worden door de goden het achterliggende bos in gelokt en zo kan men een rondje lopen over een nieuw, door vrijwilligers aangelegd houtsnipperpad met onderweg uitzicht op de graslanden erachter. 

Apollo
Asclepius
Kunstwerkbankje “Buitenplaatsje”

Kunstwerkbankje “Buitenplaatsje”

Sinds 28 februari 2022 staat er een opvallend rood bankje met bijbehorende lichtmast midden in het dorp langs de kade van Langbroekerwetering. Tegen over het bij velen bekende winkeltje waar voorheen snoep werd verkocht en de laatste jaren ijsjes. 

De stadsdichter van Wijk bij Duurstede, André van Zwieten, heeft een en ander vormgegeven en de dichtregel bedacht:

Buitenplaatsje

Het groen verhult de welstand op dit drassig land . geschiedenis door edelen in stenen bijgezet . De naam van wie de spa stak in de modder om een wetering te graven . staat niet in actes en verslagen opgetekend . Had toen het harde werken ook een bank om op te rusten . toont ergens een gobelin of zijn beeltenis . in antichambre of salon . achter façades van een pronkkasteel hier langs de kant?

Zie dit maar als een ode aan alle lijfeigenen, horigen en andere gedienstigen die hier in een moerassig gebied noeste arbeid hebben verricht. Het resultaat was een bewoonbaar gebied waar leenmannen van de domproost van Utrecht de gelegenheid kregen versterkte woontorens te bouwen.

Op de rug van het bankje worden de versterkte huizen genoemd: Beverweerd, Sterkenburg, Weerdesteyn, Jachthuis Molenstein, Hardenbroek, Hindersteyn, Lunenburg, Walenburg, Sandenburg, Groenestein, Rhijnestein, Natewisch, Duurstede en Zuilenstein. Bij de laatste is helaas een fout gemaakt, want bedoeld wordt Zuilenburg in Overlangbroek en niet Zuylestein bij Leersum, maar dit ter zijde. Wij zullen hiermee moeten leven en weinigen zal het opvallen.

Leeuwenburg wordt niet vermeld omdat deze prachtige buitenplaats niet van middeleeuwse origine is.

Bijzonder aardig is dat Hindersteyn hierop wordt gekenmerkt door de plattegrond van onze doolhof. Ondanks dat dit tuinonderdeel verstopt ligt achter hekken en hagen is het toch op de rugleuning van dit bijzonder vormgegeven bankje terecht gekomen!

Naast het bankje staat een kunstig vormgegeven lantaarnpaal in de vorm van een boom met takken. Kortom een aanwinst voor het dorp en de vele wandelaars en fietsers die hier even komen uitrusten. Helaas zonder ijsjes want het ijswinkeltje is in 2021 opgeheven.

Moderne beelden

Verspreid over Hindersteyn staan enkele tuinornamenten, bollen, vazen, piramiden, sfinxen en borstbeelden ten behoeve van de historische sfeer. Op het terras achter het kasteel staat echter een hedendaags beeld, voorstellende drie opvliegende eenden. Regelmatig krijgen wij de vraag wie dit beeld heeft gemaakt: dat is Jacqueline van der Laan (1948). Vooral aan haar bronzen vogels dankt zij haar bekendheid en haar vliegende vogels spotten met de zwaartekracht. Ons beeld staat er al bijna twintig jaar en is nog nooit omgewaaid. Als wij het in de tuin geplaatst zouden hebben was het opgegaan in het grote geheel, dus zo op het terras dicht bij het kasteel is een prima plek. 

Beeld van Jacqueline van der Laan

Vorig jaar hadden wij met de opentuindag in september een expositie van beeldhouwwerk van een van onze vrijwilligers. Daar kregen we veel positieve respons op. Collega-beeldhouwers van de bewuste vrijwilliger willen ook wel exposeren tijdens onze open tuindagen op 3 juli en 4 september aanstaande. 

Nu willen wij op Hindersteyn zeker geen beeldentuin realiseren, maar het exposeren van wat aansprekende werken in het bos buiten de omgrachting zagen wij wel zitten. De beeldhouwwerken trekken de aandacht en maken dat de bezoeker verder de buitenplaats oploopt en niet stopt bij de ophaalbrug. Ook mogen wij hopelijk daardoor bezoekers verwelkomen die anders niet zouden komen. 

Beeld van Margreet Klaverdijk

Diverse voorbeelden van noeste arbeid met beitel en hamer komen dus verspreid over de buitenplaats te staan, waarbij de combinatie van bloemen en veel groen de kunstwerken een mooi decor geven. Eventueel zijn deze ook te koop. Op de opentuindag wordt ook een demonstratie beeldhouwen gegeven.

Open tuin zondag 3 september 2023

Open tuin zondag 3 september 2023

Op zondag 3 september staan de poortdeuren van  Ridderhofstad Hindersteyn in Langbroek  open voor belangstellenden. Er is volop de gelegenheid om te genieten van de moestuin met zijn monumentale kassen, bloementuin en fruitkooi. Het park met de kenmerkende slangenmuur, de doolhof én labyrint maken deel uit van het historische complex.  

Er is alleen PIN betaling mogelijk.

De tuin is toegankelijk via het poortgebouw. De openingstijd is van 10.00 tot 17.00 uur. De entree is via het poortgebouw en kost € 9,00 per persoon inclusief koffie, thee of fris en heerlijke (citroen)taart. Bij de oranjerie is een sfeervol ruim terras ingericht. De opbrengst van deze dag komt ten goede aan Stichting tot behoud Ridderhofstad Hindersteyn. Deze stichting levert een belangrijk aandeel in het onderhoud van tuin en moestuin gerund door 35 vrijwilligers.

Honden zijn helaas niet toegestaan. De bijenkraam en de kippenkraam zijn aanwezig en er is o.a. verkoop van bloemboeketten, stekken en producten uit de moestuin.

In de oranjerie een presentatie van schilderijen van Bert Dekker uit Bunnik met expressionistische werkvan het landschap van het Kromme Rijn gebied. www.bertskunst.nl) Wij vinden dit goed passen op onze buitenplaats.

Bert van der Heiden uit Bunnik exposeert voor de vierde keer beelden van zijn hand.
U bent van harte welkom!

In de tomatenkas kunt u ca. 50 tomatensoorten bekijken en proeven.

U bent van harte welkom!

Loungen à la Hindersteyn

Loungen à la Hindersteyn

Helaas kunnen dit jaar vanwege Corona huwelijks- en andere evenementen op Hindersteyn geen doorgang vinden.

Maar de ervaring heeft ons geleerd dat er bij bruiloften en partijen op Hindersteyn vaak behoefte is aan een rustige ruimte waar men even met elkaar kan relaxen als bijvoorbeeld de DJ een “minder” muzieknummer ten gehore brengt. Daartoe huren wij loungebanken, gemaakt van steigerhout. Deze passen eigenlijk wat minder in de sfeer van onze buitenplaats, dus zijn we aan het werk gegaan om de loungebanken een Hindersteyn’s sausje te geven. De lapjesmarkt in Utrecht biedt dan uitkomst en door een uitermate handige vrijwilliger zijn grote, comfortabele kussens gemaakt met vrolijke bloem- en varen prints, die fraai aansluiten bij de veelkleurige boeketten uit de pluktuin. Schemerlampkappen met eenzelfde stof overtrokken geven de aankleding van de loungeruimte een vintage-uitstraling. Leuk is het als ook de dertigers op een bruiloft het “gaaf en vet” vinden. Dan weten wij dat wij weer geslaagd zijn in de opzet om van het geheel iets bijzonders te maken dat je niet overal tegen komt!  

Veelkleurige Hindersteyn boeketten
Heksenbol welkome aanvulling in de doolhof

Heksenbol welkome aanvulling in de doolhof

De bol lijkt boven het doolhof te zweven

Het is alweer vijfentwintig jaar geleden dat onze doolhof werd aangelegd op een stuk grasland waar bagger uit de gracht in depot was gestort.

Na een doolhof-expeditie in 1995 naar Engeland hebben wij 1680 grofbladige buxus geplant van 45 cm hoog op een oppervlakte van duizend vierkante meter. Nu zijn het enorme hagen geworden en is het moeilijk zoeken naar het midden.

Helaas werd de afgelopen 10 jaar voor het voortbestaan gevreesd vanwege allerlei virussen en ziekten die het voorzien hebben op de buxusstruik. Met als dieptepunt de buxusmot, waardoor bijna alle buxusstruiken in het land zijn opgevreten. Hier op Hindersteyn zijn wij gelukkig min of meer gespaard gebleven.

Er leefde bij ons een wens om in het midden van de doolhof een artistiek uitkijkplateau te realiseren. Maar door de huidige kwetsbaarheid van de buxus zijn wij daar wat huiverig voor: zouden we een platform hebben, maar met dode hagen. Derhalve hebben wij gekozen voor het plaatsen van een spiegelbol, ook wel heksenbol geheten. Vroeger dacht men met een heksenbol de duivel te kunnen verjagen doordat deze zou schrikken van zijn spiegelbeeld; wellicht dat dit ook kan gelden voor de buxusmot …

Van buiten de doolhof kan men nu naar het midden van de doolhof kijken en de aanleg van bovenaf bezien; het lijkt alsof de grote glimmende bol zweeft boven de doolhof.

Tijdens de jaarlijkse Vrijwilligersdag is het object onthuld en het ziet er ook van veraf spectaculair uit.

Een oud element op een nieuwe manier toegepast.

De heksenbol staat in het midden van de doolhof.

Rozenborder met obelisken

Rozenborder met obelisken

Een rozentuin is al jarenlang een onderdeel van Hindersteyn. Maar de ligging ervan was niet zo gunstig en historisch ook niet helemaal verantwoord. Besloten is om een nieuwe rozenborder aan te leggen, die ook vanuit het kasteel te zien zou zijn. In het najaar van 2017 zijn de rozen verplant in een nieuwe border van vijftig meter lang. De border is enigszins opgehoogd zodat de rozen geen natte voeten meer krijgen. Om klimrozen te faciliteren hebben wij naarstig gezocht naar smeedijzeren obelisken. Na enige aanpassingen zijn deze geplaatst tegen de achterliggende heg van de border en zichtbaar vanuit de rest van de tuin. Het kleurenpalet loopt op van roze naar paars naar geel en oranje.

De rozenborder bevat allerlei kleurvariaties.

Onderhoud van een rozentuin is natuurlijk veel werk maar wordt vakkundig uitgevoerd door onze rozenkoningin Ria, samen met Marilly.

En alhoewel de rozenborder niet authentiek is op Hindersteyn, oogt het wel alsof deze er al jarenlang is. Na slechts twee groeiseizoenen heeft het zich prachtig ontwikkeld en wij zijn dan ook erg blij met het resultaat!