7 juli a.s. Hindersteyn Open Tuin

Erik Geytenbeek
Zilveren dienbladen, maatje extra

Zilveren dienbladen, maatje extra

Erik Geytenbeek

Voor onze succesvolle bruiloften die wij een aantal keren per jaar op Hindersteyn faciliteren is het van belang om de juiste sfeer te creëren. Een veelvoud aan kleine details bepalen de sfeer. Of dat nu de strikken aan de laurierbomen zijn of de kasteelboeketten uit de tuin, het zijn allemaal zaken die de luxe van een buitenplaats moeten uitstralen. Een belangrijk moment is de toost met champagne of andere bubbels na de ceremonie. De bruidstaart staat opgesteld en op een apart buffet staan grote zilveren dienbladen gereed met champagne flûtes. Deze grote dienbladen zijn niet van echt zilver maar verzilverd. Met zilveren bladen kom je al gauw op € 3.000 ,- per blad en dat wordt wat te gortig. Maar er zijn hele goede alternatieven verkrijgbaar met dezelfde uitstraling.

In de loop der jaren hebben we gegrossierd in dienbladen van diverse afmetingen. De grote rechthoekige dienbladen allemaal met handvatten. Die zijn te zwaar om mee rond te lopen. Dus die staan alleen op het buffet. Kleinere ovale exemplaren zijn wel hanteerbaar. En nog weer kleinere zijn voor een paar glaasjes of als blad op de ceremonietafel voor de kan met water. Vrienden van ons gaan regelmatig voor ons op antiektocht naar Zutphen en Deventer en daar zijn nog een paar antiquairs die dienbladen in de winkel hebben liggen. Die zijn veelal afkomstig uit Engeland, het land van Sheffield plate. Af en toe komen we op veilingen ook grote exemplaren tegen. Met zulke grote maten kan niet iedereen uit de voeten, dus de hamerprijs valt vaak enorm mee. Veel effect voor weinig geld zullen we maar zeggen. We benutten onze collectie dienbladen heel goed met de partijen hier op Hindersteyn. Met deze details onderscheiden wij ons gelukkig nog steeds op de ‘markt’ voor feesten en partijen!  

Doolhof is gesneuveld

Erik Geytenbeek

Het is wel droefenis in deze natte periode van bijna iedere week wel neerslag en dat al sinds oktober 2023. Al 15 jaar wordt de doolhof dat beplant is met buxus sempervirens ‘rotundifolia’, geteisterd door twee buxusschimmels: cylindocladium buxicola en volutella buxi. De blaadjes krijgen bruine of zwarte vlekken en zwarte strepen op de takken, of de blaadjes verbleken. De grootste boosdoener is echter de buxusmot: cydalima perspectalis.

De buxusmot: Cydalima Perspectalis

Deze mot is van oorsprong een aantasting die in 2006 vanuit Azië Europa is binnengekomen. De mot gedijt hier prima want ze heeft geen vijanden en op elke straathoek staat wel een buxus in de tuin. Heel lang hebben we het gevaar buiten de deur kunnen houden omdat koolmeesjes de rupsen lekker vinden. We hadden dus overal vogelhuisjes opgehangen. Door het natte weer zijn de koolmeesjes mogelijk minder actief geweest. De door en door natte ondergrond van de doolhof heeft de buxusstruiken verzwakt en een invasie van rupsen eind april heeft korte metten gemaakt met de frisse nieuwe blaadjes. In twee weken tijd was het over en uit. Het ziet er dramatisch uit en dat is het ook. Dertig jaar lang vertroetelen van de buxusstruiken voor het in stand houden van een bijzonder doolhof en nu staat er een kaal geraamte zonder bladgroen.

We waren er natuurlijk al bang voor dat dit zou gebeuren. In het dorp staat een kunstwerk in de vorm van een bankje met daarop alle kastelen langs de Langbroekwetering afgebeeld. Hindersteyn staat er bij met een plattegrond van de doolhof. Dus ik moet er langs met een slijpschijf of we moeten opnieuw gaan aanplanten. Dat laatste gaan we maar doen. We hebben nu als proef enkele exemplaren van de Portugese laurier (prunus lusitanica angustifolia) geplant om te kijken hoe die het doen. De busxusrestanten zullen op een gegeven moment afgezaagd worden en tussen de stobben komen dan de nieuwe planten komen te staan. Tenminste dat is het idee. Er gaan tweeduizend planten in. Kortom er staat ons nog een klus te wachten. En dan maar weer tien jaar wachten totdat ze op hoogte zijn.    

Prunus Lusitanica Angustifolia
Open tuin zondag 7 juli 2024

Open tuin zondag 7 juli 2024

Erik Geytenbeek

Op zondag 7 juli 2024 staan de poortdeuren van Ridderhofstad Hindersteyn in Langbroek voor de tuinen weer open voor belangstellenden. Er is volop de gelegenheid om te genieten van de moestuin met zijn monumentale kassen, bloementuin en fruitkooi. Het park met de kenmerkende slangenmuur, de doolhof én labyrint maken deel uit van het historische complex.  

De tuin is toegankelijk via het poortgebouw. De openingstijden zijn van 10.00 tot 17.00 uur. De entree kost € 9,50 per persoon inclusief koffie, thee of fris en (citroen) taart. Alleen Pinbetaling mogelijk. Bij de oranjerie is een sfeervol ruim terras.  De opbrengst komt ten goede aan Stichting tot behoud Ridderhofstad Hindersteyn. Deze stichting levert een belangrijk aandeel in het onderhoud van de historische tuin gerund door onze 35 vrijwilligers.

Honden zijn helaas niet toegestaan. Er is een bijenkraam met uitleg over onze bijen. Ook is er verkoop van stekken, bloemboeketjes en appelsap uit de moestuin. In de palmenruimte staan enkele exposanten met schilder- en beeldhouwkunst.

U bent van harte welkom!

Geniet van de vele bloemen en geuren in onze bloementuin
Wardse kist

Wardse kist

Erik Geytenbeek

In onze oranjerie staat sinds 1984 een bijzonder meubelstuk. Nadat een vrijwilliger aan mij had gevraagd of dat oude gammele ding nu eens weggehaald kon worden, realiseerde ik mij dat de belangrijke historie van dit meubelstuk blijkbaar niet meteen voor iedereen is af te lezen.  

Het gaat namelijk om een kleine plantenkas met een gesloten ecosysteem, in 1829 ontwikkeld door de Engelse arts Nathaniel Bagshaw Ward. Het is van onschatbare betekenis geweest voor de plantenverzamelaars in de 19de eeuw. Het kastje van Ward, beter bekend als de Wardse kist (Wardian case) of varenkas (fern case), kan tot de grote uitvindingen uit de geschiedenis van de tuinontwikkeling worden gerekend. Ons unieke exemplaar uit ± 1905 is een donatie van de jonkvrouwen S.F. en A.C. Teding van Berkhout. Het heeft tachtig jaar op de veranda van het dubbele bovenhuis aan de Vossiusstraat 22 II in Amsterdam gestaan. In een luchtdicht afgesloten ruimte met voldoende vocht, licht en warmte en een geringe luchtcirculatie gedijen planten prima en blijven ze in leven zonder dat ze  regelmatig water krijgen! Het andere Nederlands voorbeeld van zo’n Wardse kist staat op Paleis het Loo. De plaatsing van het plantenkasje in de huidige oranjerie geeft aan de oranjerie een 19de – eeuwse sfeer, een sfeer die we graag willen hebben, ondanks dat de oranjerie in 2010 opnieuw is gebouwd. Samen met de antieke vloertegels, de oude binnenluiken, de neo gotisch aandoende open haard, de vergulde wandappliques en dito spiegel maken de oranjerie tot een sfeervolle en onalledaagse beleving waar het goed toeven is tijdens een vergadering of bijeenkomst in feestelijke sfeer. 

Tomatenweelde in historische kas

Tomatenweelde in historische kas

Erik Geytenbeek

Al snel na de start met vrijwilligers in 2006 rees het plan om in de zomer iets met de lege tablettenkas te doen. Het plan werd opgevat om diverse soorten tomaten te telen.

Ik weet nog goed dat een van de vrijwilligers naar de kasteeltuin van Villandry in Frankrijk was geweest. Daar hadden ze wel 600 soorten tentoongesteld! De schrik sloeg mij om het hart. Maar uiteindelijk hebben we nu bijna zestig soorten in de tablettenkas uit 1845 staan. De individuele plantjes worden thuis bij enkele vrijwilligers gezaaid van eigen zaad en van zaad dat we her en der aankopen bij gespecialiseerde adresjes. Daar is Internet dan weer goed voor. Eind april neemt iedereen trots plantjes mee die allemaal gecodeerd zijn zodat we weten welke soort het is. Er komt dan per soort een naambordje aan het geleidende touw te hangen met informatie wat het gaat worden en wat de kenmerken zijn van de desbetreffende tomaat. U raad het al; het is allemaal veel werk. Eén vrijwilliger is er iedere dinsdagavond mee bezig. Iedere tomaat is anders wat betreft structuur, smaak en kleur. De wonderen der natuur zullen we maar zeggen. Ik vind het zelf erg leuk omdat het collectioneren traditie is op buitenplaatsen. Of het nu serviezen, pluimvee of bijzondere planten zijn, een buitenplaats heeft er aandacht en de ruimte voor. Als dan in augustus en september de tomatenplanten tot volle wasdom zijn gekomen geeft het een rijke aanblik. Een prachtige kas die gebruikt wordt!  

Verveine, gezondheid uit de kruidentuin

Erik Geytenbeek

Sinds een paar jaar worden de kruidenbedden op een andere wijze beheerd. Er staan veel bekende soorten kruiden in die overal voor toepasbaar zijn. Zo kan je van kruiden zoals Rozemarijn, Tijm, Munt en Citroenmelisse thee maken. Een ervan heeft onze speciale aandacht en dat is Verveine, op zijn Frans. Of ijzerhard of citroenverbena in onze taal. De Latijnse naam is Verbena Officinalis.

Verveine of citroenverbena

Dat laatste woord geeft al aan dat het iets met de geneeskunde te maken heeft, een medicinale plant. Tijdens de afsluitende pauze met de vrijwilligers op de dinsdagavond zijn er altijd een paar vrijwilligers die blaadjes Verveine oogsten en daar thee van zetten. De thee heeft een frisse citrussmaak en is onder andere goed voor de spijsvertering en is supergezond. Daar houden wij van! Maar het heeft ook nog vele andere positieve eigenschappen.

We zijn er eens in gedoken en hebben de oogst uit de moestuin gedroogd en in een duurzaam papieren vensterzakje gedaan. Een leuk cadeautje en een herinnering aan uw bezoek aan Hindersteyn!  

Apollo en Asclepius

Erik Geytenbeek

Twee aantrekkelijke jongemannen op de buitenplaats

Een recente tuinaanwinst zijn twee Griekse goden, Apollo en zijn zoon Asclepius. De eerste is de god van de muziek, vandaar de harp en de tweede is de god van de geneeskunde, vandaar de slang gestrengeld om een staf. Deze manshoge beelden op sokkel meten bijna drie meter. Dus een prima kasteel formaat. Deze kwamen we bij toeval tegen bij een fonteinfirma. Ze stonden een beetje verloren naast de ingang. Meer voor de sier en promotie van het bedrijf. Maar ze bleken bij navraag te koop. Ze waren al wat van algen voorzien en hebben mos op de kruin. Ze hebben een vriendelijke uitstraling en ze zijn van beton gegoten. Zo kregen we na enkele weken twee enorme beelden van 600 kilo per stuk geleverd. Ze staan nu aan weerszijden van de paardenkastanje single uit 1881. En één is ook zichtbaar vanaf de Vleugelnootlaan. Door de patine zien ze er al geleefd uit. Geen idee van welk bouwjaar ze zijn. In Washington stond Apollo aangeboden, zelfde mal maar andere patine, en hier vermoedde men dat het een beeld uit jaren vijftig van de 20ste eeuw zou zijn. In ieder geval mooi dat het beton is want dan hoeven we ze niet af te dekken tegen vorst. Bezoekers worden door de goden het achterliggende bos in gelokt en zo kan men een rondje lopen over een nieuw, door vrijwilligers aangelegd houtsnipperpad met onderweg uitzicht op de graslanden erachter. 

Apollo
Asclepius
Kunstwerkbankje “Buitenplaatsje”

Kunstwerkbankje “Buitenplaatsje”

Erik Geytenbeek

Sinds 28 februari 2022 staat er een opvallend rood bankje met bijbehorende lichtmast midden in het dorp langs de kade van Langbroekerwetering. Tegen over het bij velen bekende winkeltje waar voorheen snoep werd verkocht en de laatste jaren ijsjes. 

De stadsdichter van Wijk bij Duurstede, André van Zwieten, heeft een en ander vormgegeven en de dichtregel bedacht:

Buitenplaatsje

Het groen verhult de welstand op dit drassig land . geschiedenis door edelen in stenen bijgezet . De naam van wie de spa stak in de modder om een wetering te graven . staat niet in actes en verslagen opgetekend . Had toen het harde werken ook een bank om op te rusten . toont ergens een gobelin of zijn beeltenis . in antichambre of salon . achter façades van een pronkkasteel hier langs de kant?

Zie dit maar als een ode aan alle lijfeigenen, horigen en andere gedienstigen die hier in een moerassig gebied noeste arbeid hebben verricht. Het resultaat was een bewoonbaar gebied waar leenmannen van de domproost van Utrecht de gelegenheid kregen versterkte woontorens te bouwen.

Op de rug van het bankje worden de versterkte huizen genoemd: Beverweerd, Sterkenburg, Weerdesteyn, Jachthuis Molenstein, Hardenbroek, Hindersteyn, Lunenburg, Walenburg, Sandenburg, Groenestein, Rhijnestein, Natewisch, Duurstede en Zuilenstein. Bij de laatste is helaas een fout gemaakt, want bedoeld wordt Zuilenburg in Overlangbroek en niet Zuylestein bij Leersum, maar dit ter zijde. Wij zullen hiermee moeten leven en weinigen zal het opvallen.

Leeuwenburg wordt niet vermeld omdat deze prachtige buitenplaats niet van middeleeuwse origine is.

Bijzonder aardig is dat Hindersteyn hierop wordt gekenmerkt door de plattegrond van onze doolhof. Ondanks dat dit tuinonderdeel verstopt ligt achter hekken en hagen is het toch op de rugleuning van dit bijzonder vormgegeven bankje terecht gekomen!

Naast het bankje staat een kunstig vormgegeven lantaarnpaal in de vorm van een boom met takken. Kortom een aanwinst voor het dorp en de vele wandelaars en fietsers die hier even komen uitrusten. Helaas zonder ijsjes want het ijswinkeltje is in 2021 opgeheven.

Moderne beelden

Erik Geytenbeek

Verspreid over Hindersteyn staan enkele tuinornamenten, bollen, vazen, piramiden, sfinxen en borstbeelden ten behoeve van de historische sfeer. Op het terras achter het kasteel staat echter een hedendaags beeld, voorstellende drie opvliegende eenden. Regelmatig krijgen wij de vraag wie dit beeld heeft gemaakt: dat is Jacqueline van der Laan (1948). Vooral aan haar bronzen vogels dankt zij haar bekendheid en haar vliegende vogels spotten met de zwaartekracht. Ons beeld staat er al bijna twintig jaar en is nog nooit omgewaaid. Als wij het in de tuin geplaatst zouden hebben was het opgegaan in het grote geheel, dus zo op het terras dicht bij het kasteel is een prima plek. 

Beeld van Jacqueline van der Laan

Vorig jaar hadden wij met de opentuindag in september een expositie van beeldhouwwerk van een van onze vrijwilligers. Daar kregen we veel positieve respons op. Collega-beeldhouwers van de bewuste vrijwilliger willen ook wel exposeren tijdens onze open tuindagen op 3 juli en 4 september aanstaande. 

Nu willen wij op Hindersteyn zeker geen beeldentuin realiseren, maar het exposeren van wat aansprekende werken in het bos buiten de omgrachting zagen wij wel zitten. De beeldhouwwerken trekken de aandacht en maken dat de bezoeker verder de buitenplaats oploopt en niet stopt bij de ophaalbrug. Ook mogen wij hopelijk daardoor bezoekers verwelkomen die anders niet zouden komen. 

Beeld van Margreet Klaverdijk

Diverse voorbeelden van noeste arbeid met beitel en hamer komen dus verspreid over de buitenplaats te staan, waarbij de combinatie van bloemen en veel groen de kunstwerken een mooi decor geven. Eventueel zijn deze ook te koop. Op de opentuindag wordt ook een demonstratie beeldhouwen gegeven.